U-Bahn,S-Bahn,tram,bus,fiets,leenauto? Kies maar!

En overal kun je de fiets in meenemen.

'Duizend goede redenen om nu in te stappen' Een van de 1000 meeneemauto's van CAR2GO in een straat in Prenzlauerberg.

Er zijn in november 2013 foto´s en filmpjes toegevoegd over dit onderwerp.

Als in triomftocht reden ze  29 april 2012 door de straten van Prenzlauerberg: over de Schönhauser Allee, door de drukke Torstraße en rond het Käthe Kollwitzplatz. Een stuk of twintig fel witte autootjes met blauwe opdruk. Er in grijnzende studenten, die voor klant moesten spelen: sommige onwennig in streepjespak of in creatieve, trendy kleding. En er reden mooie vrouwen rond met laptop en mobieltje op de voorstoel, sommigen met het raampje open, flarden muziek naar buiten.  In navolging van andere grote steden werd CAR2GO in Berlijn geïntroduceerd met veel publiciteit. Later zag ik de autootjes her en der in Mitte geparkeerd staan: zonder parkeerkaartje, zonder parkeervergunning van de wijk.

Heeft Berlijn een mobiliteitsprobleem? Voor mensen met een auto zeker. Elke  ochtend en namiddag zijn op RadioBerlin 88.8 verkeersberichten, filemeldingen, stremmingen, omleidingen en veranderingen bij het openbaar vervoer te horen. Op de 'grote monitorwand' zijn webcambeelden van tientallen knelpunten te zien. Berucht is de tunnel die deels onder luchthaven Tegel voert. Regelmatig wordt hij tijdens het spitsuur afgesloten, omdat het verkeersaanbod te groot is.

CAR2GO heeft een prachtig concept. Je moet je aanmelden, dan kun je op je smartphone precies zien waar een wit autootje klaar staat en vrij is. Je legt je kaart op de sensor onder de voorruit, je stapt in, je rijdt daarnaar toe, waarheen je wilt (in elk autootje zit een navigatiesysteem) en daar kun je hem achterlaten. Het gaat net zo snel als een taxi en in heel de stad zijn 1000 to go cars beschikbaar, dus je grijpt nooit mis.

Zo’n 2000 klanten hadden zich al van te voren ingeschreven, in augustus 2012 waren dat er al zo’n 13.000. Heb je een BVG (openbaar vervoer) abonnement, dan kun je je gratis inschrijven. Mei 2013 zijn er al 1200 van die autootjes, soms te weinig voor de bijna 17.000 klanten. In november 2013 zijn er nog eens 200 auto´s bijgeplaatst voor bijna 20.000 klanten.

Intussen heeft zich een concurrent gemeld die ook in andere  Duitse steden actief is. Een felrode auto van Flinkster kun je volgens dezelfde formule op vaste plekken in Berlijn vinden.

Het is een uitkomst voor Berlijners die af en toe  snel ergens in de stad moeten zijn. Het is niet zo’n probleem om auto te rijden in Berlijn; er zijn genoeg wegen en sluipwegen en de stad is niet de hele dag verstopt in het soort verkeersinfarct waar andere grote steden last van hebben. Maar een auto hebben is wel een probleem. Als vaste bewoner van een straat kun je één parkeervergunning verkrijgen, die geldig is voor jouw straat en jouw wijk, maar dat is bepaald geen garantie voor een parkeerplek. En je auto elders parkeren  kan ook handen vol geld kosten.

Eigenaren van dure, kostbare of aparte auto’s lopen nog een bijzonder risico in bepaalde wijken. Zo’n duizend werden er afgefikt in 2011 voordat een paar brandstichters werden gepakt. De stille hint was: eigenaar met je mooie auto, wat doe je onze wijk? Onze huizen opkopen? Er dure appartementen van maken? Onze huren opdrijven? Opzouten! Aan de vooravond van 1 mei (die soms zeer gewelddadig kan verlopen) kunnen bezitters hun dure auto’s door een speciaal bedrijf laten ophalen waar hun kostbare bezit een paar nachten in bewaring wordt genomen.

Er zijn genoeg Berlijners die geen auto kunnen of willen hebben. Fietsers komen er steeds meer. Je ziet een soort studentenfietsen: oud, maar technisch in zo’n staat dat je je ermee kunt verplaatsen. (Bijna) nieuwe Hollandse fietsen zie je ook, liefst met veel glimmende onderdelen: type degelijk of de aloude omafiets.

En er zijn er die een minimale uitvoering van een fiets hebben: eentje die snel en licht is. Hun berijders racen door de stad, met een rugzakje en als het donker is een ledlampje voor en een ledlampje achter. Vermoedelijk zijn zij de snelsten in deze stad. Ze racen mee in de stroom auto’s die bij alle verkeerslichten kunnen doorrijden, tenminste als ze in een groene golf zitten.  En staat het licht op rood, dan wringen ze zich tussen de wachtende voetgangers om grote kruispunten te kunnen oversteken. En vaak flitsen ze over trottoirs of diagonaal over drukke kruispunten. Toch is Berlijn, vergeleken met Parijs of Londen een veilige fietsstad. Er is nog genoeg ruimte.

Nog een markt waarin de Hollandse fietsenproducenten zich thuis voelen: bakfietsen, waarmee je je kind, vriendin, huisdier, boodschappen, kistje wijn of kratje bier, verhuisdozen, was auch immer mee kan nemen. 

Geen stad in Duitsland heeft zoveel kilometers Straßenbahn als Berlijn en dan met name het voormalige Oost-Berlijn, dus ongeveer de helft van Berlijns grondgebied.  Na het wegvallen van de muur zijn zelfs een aantal tramlijnen doorgetrokken naar het westelijk deel van de stad. In oude stadskernen als Köpenick, Friedrichshagen en Potsdam is het een belangrijk stuk openbaar vervoer. Voor een filmpje over rijden met de tram kies  http://www.youtube.com/watch?v=hTjlYoHjKwY .Wil je meerijden in een tram in Köpenick, een oude stadskern in het oosten kies dan (van MikagaostTV)  http://www.youtube.com/watch?v=xGUkv8DdTBY

Toen West-Berlijn als enclave in de DDR te kampen kreeg met verkeersproblemen – voor de auto moest alles wijken -  is men in hoog tempo het lijnennet van de U-Bahn gaan uitbreiden. Met de ondergrondse kun je nog steeds snel en veilig op de plaats van bestemming komen en ook in het oostelijk deel van de stad is alle capaciteit gebruikt en gerenoveerd.

Tijdens werkzaamheden wordt regelmatig spoorvervangend vervoer ingezet: de bus dus, maar ook dat systeem werkt redelijk goed. Toen maart 2012 bij  bouwwerkzaamheden aan de Leipzigerstraße per ongeluk de tunnelbuis van de U-Bahn werd geraakt (en centimeters verschoof) werd daar Schienenersatzverkehr (SEV) ingezet. Bussen pendelden in hoog tempo heen en weer tussen Potsdamerplatz en  Mohrenstraße.  Reizigers op de U6  stappen vanaf de zomer uit bij  de Französischestraße, zien voetstappen op de trottoirs, volgen die onder toezicht van verkeersbegeleiders en stappen 500 m. verder in Friedrichstraße in de klaarstaande metro.

Tussen het station Brandenburger Tor en het Alexanderplatz wordt namelijk een nieuwe metrolijn aangelegd (waar vele linden voor moeten wijken, maar die worden later weer ingeplant) en tot 2019 wordt daar driftig aan gewerkt.   De lange metrolijn U5, in DDR tijd aangelegd voor satellietwijken als Marzahn en Hellersdorf is dan doorgetrokken tot de U55, het nu nog korte lijntje van Brandenburgertor naar het Hauptbahnhof .       

Het filmpje van dondersteen100 http://www.youtube.com/watch?v=Cy5Fm3_HbU0  geeft een prachtig beeld van een U-Bahn’slang’ van binnen, die door de bocht gaat. En ook  http://www.youtube.com/watch?v=5V3OEmUX8ow laat zien hoe de metro in Berlijn rijdt en geeft bovendien een mooi beeld van een authentiek U-Bahn station in het centrum van de stad.

En de S-Bahn? Dat spoorwegnet, dat deels bovengronds en soms ondergronds loopt is oud, werd ooit door de DDR geëxploiteerd en  is ook stukje bij beetje gerenoveerd. Maar bleek niet zo winterbestendig als vroeger, toen bestuurders nog wel eens zelf een vastgevroren wissel omzetten. Drie winters lang is er geklaagd door reizigers. Ook de winter van eind 2013, begin 2014 was lang en guur en leidde tot chaotische toestanden. Net nu het beter lijkt te gaan moeten soms toch nog treinen uit dienst worden genomen omdat er onvoldoende bestuurders zijn en de geplande vervanging van oude treinstellen is vertraagd.  http://www.youtube.com/watch?v=x-pBvmTaFjg geeft een recente indruk van de S-Bahn en er zijn films te vinden op youtube die een heel traject volgen vanaf de bestuurdersplaats.

Zie ook de diaserie die hoort bij "Berlijn mobiel'

Het mooie van het openbaar vervoer systeem in Berlijn is dat je voor alles één OV kaart kunt nemen (gelukkig geen chipkaart), per dag, per week, per vier of acht ritten en voor het centrum, de hele stad of voor centrum, stad en zone daarbuiten. Ook voor de bussen en regionale treinen van de Deutsche Bahn die Berlijn doorkruisen. En het toppunt: je fiets mag mee: in de tram, de U-Bahn en de S-Bahn en de trein. Voor minder dan €10,- per maand. Er zijn Berlijners die ook het dichte net van busvervoer goed kennen. Daarin mag  de fiets niet mee: hoewel?  Alle bussen zijn geschikt voor rolstoelgebruikers en kinderwagens. Dus wie een lekke band heeft, ruimte ziet in de bus en het de buschauffeur vriendelijk vraagt : je fiets mag mee!

De meest favoriete plek voor toeristen en ouders met jonge kinderen zijn de zitplaatsen bovenin, voorin de dubbeldekker B100 of B200, die een lange rit maakt door het centrum van Berlijn.

GEZIEN: RAT TUSSEN DE RAILS

Sta ik in alle rust op het perron van U-Bahnhof Karl Marxstraße te wachten, zie ik daar iets bewegen tussen de rails. Het is een rat, die snel iets eetbaars pakt, precies onder de rails gaat zitten en wegschiet als hij voelt dat de metro komt.

Flinkster heeft leen- en deelauto´s beschikbaar in verschillende versies. Senefelderplatz november 2013