Ze zijn er nog: markthallen in Berlijn

En biologische producten uit de omgeving van Berlijn

Marheinekehalle op een rustige dinsdagmorgen.

Markthallen in Berlijn: ze zijn er nog! 

Vanwege corona is men weliswaar meer de markten in de openlucht gaan apprecieren, een goed alternatief in het tot nu toe warme en later milde voorjaar. Maar wat als de zomer echt voorbij is? Dan wil men toch weer graag overdekt zijn boodschappen. Een aantal markthallen voorziet in die behoefte.

Het verschijnsel  markthallen is al heel oud. ‘Kauppahalli’  in Oulu, Helsinki, Tallinn, ‘Halles à marché’  in vrijwel elke Franse provinciestad. Rotterdam met zijn Markthal. Het was bedoeld om, enigszins beschut tegen de winterkou, de regen of de zomerhitte vis, vlees, groente, fruit, etenswaren e.d. te verkopen. Amsterdam heeft sinds een aantal jaren het idee van ‘hallen’ weer opgehaald in de voormalige tramremise in West, vlak bij de Kinkerstraat en de ten Katemarkt.

In Berlijn werden vanaf  1890 in rap tempo markthallen gebouwd: elke dichtbevolkte volkswijk had er wel een.   Totdat supermarkten, overdekte winkelcentra, ‘Hallen am Borsigturm’(Tegel)  met uitgebreide parkeermogelijkheden en de chique ‘Mall of Berlin’ (Leipziger Platz)  zich aandienden. Toen raakten vele markthallen in verval.

Toch zijn er een aantal overeind gebleven. In de Marheinekehalle, Bergmannstrasse Kreuzberg was ik op een winterdag op het eind van de ochtend. Het was er niet druk, maar er was een keur aan betaalbare aparte delicatessen, maar ook gewoon groente, fruit, vlees, brood, vis en wat horeca. Je kon er een fruitsmoothie bestellen of latte macchiato met heerlijk pruimengebak. Je kon er verse Tunesische dadels meenemen, nog wat Turkse vijgen, een kistje mandarijnen met het blad er nog aan. Een fraai gesneden leren riem uit Marokko, maar ook een sleutel laten bijmaken of je schoenen laten repareren. De foto’s zijn van de Marheinekehalle.

‘Mag ik ook een foto van jouzelf erbij zetten?’ vraag ik. Hij is bijna verontwaardigd: het gaat niet om hem maar om wat hij wil bereiken. Dus nee,  liever geen foto van hemzelf, ook niet van zijn partner die de fraai bedrukte boodschappentasjes van eko katoen maakt. Het IDEE, het CONCEPT, daar gaat het om. Daarover gaan de foto’s en dit item.

Ik zie het staan (december 2019), op een stand midden in de Marheineke Markthal in Kreuzberg staan kleine containers met een pompje, waar de klant in een eigen flesje of glazen pot kan navullen: afwasmiddel, wasmiddel, handzeep, schoonmaakazijn, shampoo, allesreiniger, schoonmaakazijn en nog veel meer. Alles in geconcentreerde vorm, zodat je er weinig van nodig bent. De producten betrekt hij van een Oostenrijkse firma, die alles steriel levert in kleine 5 liter containers, die ook weer te retourneren zijn en worden hergebruikt. De inhoud is extra geconcentreerd, er zit zo weinig mogelijk water in. Dat geeft minder gewicht, minder transportkosten, en geen verpakkingsafval. En, omdat het zo geconcentreerd is doe je er langer mee.

De bedoeling is dat je een eigen flesje, glazen potje of dispenser meeneemt en ter plekke laat vullen. Voor een redelijke prijs.  En dat je daarmee voorkomt dat er ik weet niet hoeveel verpakkingsmateriaal geproduceerd, kortstondig geconsumeerd, daarna wordt weggegooid en enorm veel extra afval wordt veroorzaakt.

Terwijl ik met hem praat komt iemand kleine lege navulflesjes en glazen potjes brengen. Om te hergebruiken.Hij staat op diverse biomarkten: dinsdag aan de Maybachufer in Kreuzberg, woensdag in Moabit, donderdag op het Kollwitzplatz in Prenzlauerberg, vrijdag in het Hansaviertel. En nu in het winterseizoen vaker binnen, in markthallen zoals de Marheineke Markthalle.

Zijn klantenkring breidt zich langzaam uit. Eerlijk vertelt hij dat het nog geen vetpot is, dat hij niet alleen daarvan kan leven. Aan zijn redelijk perfecte Duits kan ik niet horen dat het geen Berlijner is, maar hij woont en leeft er al jaren. Hij ergerde zich aan biowinkels, waar je weliswaar veel los kunt kopen of laten navullen, maar daar bepaald niet minder voor betaalt. Integendeel, je betaalt veel meer, dat klopt toch niet?

Af en toe onderbreken we het gesprek, zodat hij een klant kan helpen. Nee, het loopt niet storm op zijn stand, maar hij is tevreden, is goed bezig en doet vol overtuiging zijn werk. ‘Ecke-Erde’ heet zijn kraam en wil je er meer over vinden, ga dan Googlen op

zbd.co  

of op Zuk Bun Din

 Zuk Bun Din is zijn partner, die prachtige kunst maakt, o.a. tassen bedrukt met stempels die ze zelf heeft gemaakt. Ook weer volgens het idee: gebruik een tasje van bio katoen in plaats van al die plastic zakjes!

Ook in Kreuzberg is Markthalle IX (markthalleneun.de) te vinden aan de Eisenbahnstrasse, niet ver van het Görlitzerbahnhof (U1). Daar zul je wat meer toeristen aantreffen. Bioboeren verkopen er elke zaterdag hun biologisch-dynamische producten van hun kleinschalige bedrijven in de omgeving van Berlijn. Allerlei food shops zijn van maandag t/m zaterdag open. 

In de wijk Moabit, waar veel mensen wonen uit verschillende landen is de Arminiushalle  (arminiusmarkthalle.com) sinds 2010 weer springlevend met vele kleine en een paar grote standplaatsen, waar vooral verswaren en delicatessen worden verkocht. Maar ook kunst en design zijn daar goed vertegenwoordigd.

Midden in Mitte (Centrum) is de Ackerhalle een beetje verstopt en geen echte Markthalle meer. De ingang is geklemd tussen twee gevels en daarachter is tegenwoordig een  grote REWE supermarkt gevestigd, die overigens vele oude details uit de bouwgeschiedenis heeft bewaard.

Een totaal andere markt, ver buiten het centrum van Berlin is nog een bezoek waard of misschien wel totaal niet: het is maar waar je van houdt.

Dat is het  Dong Xuan Center ofwel de Vietnamezenmarkt. hun site dongxuan-berlin.de geeft momenteel (juli 2020) weinig informatie. Neem tram 8 naar Lichtenberg en  stap uit op Hertzbergstrasse. Dan kom je op een terrein met een paar enorme hallen, volgestouwd met alles wat maar goedkoop uit Azie is in te voeren. Je loopt door lange gangen, waar links en rechts kooplieden hun eigen toko hebben. Maar je kunt er ook wat eten, drinken, je haar laten knippen, je kleding laten verstellen of je nagels laten manicuren. Ga je verbazen over alles wat je hier ziet en als je je laat verleiden iets te kopen, overschat dan niet de kwaliteit.

Bijgewerkt januari 2022