Mei/juni 2021

Hoewel het veel moeite kostte om deze 'noodzakelijke' reis in corona tijd te maken, was er een gevoel van urgentie. Vooruitlopend op de volgende versoepeling in Nederland en Duitsland, hoopte ik een Berlijn te vinden zonder toeristen, zonder feesten, zonder drukte en stress, wilde ik vertrouwde en nieuwe plekken opzoeken. Hoe gaat het met de woongroep Kumi*13? En met de man die alles weet van (eetbare) bloemen en planten, de natuurgenezer.  Hoe ervaar ik de hotspots Brandenburger Tor, Alexanderplatz, Unter den Linden in coronatijd? En die massale demonstraties met fietsen??

En die nieuwe metrolijn de U5, hoe ziet die er uit? En dan dat Stadtschloss, dat betonblok met zandstenen barokke gevels, die lege doos, hoe mooi is dat??

Ik reis er weer naar toe om het te onderzoeken: Berlijn.

December 2019

De vierde zondag vóór Kerstmis begint het al: Advent, de tijd die toewerkt naar het moment dat Christus is geboren. Vanaf zondag 1 december, de eerste Advent zijn er kerstmarkten (in Berlijn zo'n zestig  verschillende) en zoiets als Sankt Nikolaus (ja: Sinterklaas, is echt een kinderfeest met lekkers en een enkel cadeautje), Frau Holle of Luciafeest worden soepeltjes in de Adventsrituelen opgenomen. De winkels en warenhuizen zijn helemaal op Kerst ingesteld. 

Maar ik kon ook een bijeenkomst van Extinction Rebellion bijwonen. En een soort huiskameroptreden van twee gitaristen, dat niets te maken had met Kerstmis. Het Alexanderhaus het zomerhuisje aan het meer aan de rand van Berlijn is met liefde voor detail gerestaureerd. En om de betonnen kern nadert de reconstructie van het gigantische Stadtschloss zijn voltooiing. In de december duisternis (om half vier wordt het donker, bezocht ik plaatsen aan de rand van Berlijn: Weissensee, Rahmsdorf,  Friedrichshagen.   

November 2019

Natuurlijk was ik welkom op mijn vertrouwde adres. Er zijn onderhuurders en meestal pas ik er tussen. Maar nu niet, twee Chinese meisjes komen in december en misschien wel langer hun intrek nemen bij Barbara. Ik vind een ruime, nette kamer in de Bergmannstrasse, hartje Kreuzberg: ook goed! Kerstmarkten, Kerstinkopen doen en het feest van Oud en Nieuw rond de Brandenburgertor werkt als een magneet voor  toeristen van verre, maar begin december zullen die er nog niet zijn.

Juli 2018

Net als Nederland en Scandinavië beginnen de Länder Mecklenburg-Vorpommern,Sachsen Anhalt,Brandenburg en Berlijn steeds meer last te krijgen van hitte en droogte.  De vele meren bieden koelte en en water, maar de boeren zien hun oogsten verdorren op het land. Ook Berlijn zucht onder de hitte.

Maart 2018 

Eén eenzame fiets, de mijne,  gaat mee in de trein naar Berlijn. De website 'gratis-in-berlin', de Paasweek en oude contacten zorgen voor een goedgevulde agenda van events waar ik bij wil zijn. 1968, vijftig jaar geleden was een revolutiejaar ook in Berlijn West én Oost. Ook daar wil ik aandacht aan besteden. Ik zocht bovendien het weekend van 'Berlin-sagt-danke' uit, waarbij vrijwilligers bij wijze van dank toegang krijgen tot vele voorstellingen en rondleidingen. Kan ik misschien in de Deutsche Oper komen? Of het Rote Rathaus? Of het museum dat gaat over graffitti kunst?

Januari 2017

Na een werkdag stap ik vrijdag 16:00 uur op de trein. En voor tienen al ben ik in op een adres bij een musicus in Kreuzberg. Er is een bedankweekend voor vrijwilligers, daar kan ik bij zijn. En het is een stille maand, koud, grijs, met mist en... sneeuw! Winter in de stad: hoe is dat?

Mei 2015.

In de steigers: het enige nog niet gerestaureerde huis aan de Saarbrückerstrasse met mijn oude hoge lichte kamer, het huis waar groepjes toeristen altijd blijven staan:"Kijk zo zag vroeger de hele wijk Prenzlauerberg   eruit."   Hoe zal het eruit zien na de modernisering? We koken en eten samen, onze Vermieterin     ontfermt zich over de oude kunstenaar. 

Juni 2014.  Pinksteren viel laat. Om 16:00 stapte ik op de trein in Apeldoorn, 21:45 stond ik weer in het oude huis in mijn vertrouwde kamer. Een week zomers Berlijn met het Karneval der Kulturen, zwemmen in de Plötzensee, WK Voetbal, een stadsfeest in Köpenick en een kunst- en muziekmarkt in Pankow.

Maart 2014
Eén blik in de agenda en je ziet dat Pasen dit jaar nogal laat valt. Reden temeer om rond Pasen een tripje naar Berlijn te plannen, want meestal is het vanaf half april gegarandeerd lekker weer!

Winter 2014
Er kwam weinig schokkend nieuws uit Berlijn. Of het moest zijn dat de opening van de nieuwe luchthaven Willy Brandt alweer voor onbepaalde tijd is uitgesteld. Tot nu is de winter ongewoon mild en in februari waren er zelfs temperaturen mit zweistelligen Zahlen 
d.w.z. boven de 10 graden. Met de winterjas open en de sjaal losjes om wandelden Berlijners op zondag en masse  in hun parken.

Oktober 2013
Met z'n tweeën willen we deze keer met name musea en galerieën bezoeken. En het prachtige nazomerweer biedt nog meer mogelijkheden: zonnig, een gouden herfst, geen neerslag, 19 tot 22 graden. 
Dus we maken een groene toer door  Grunewald , bezoeken het  Pfaueninsel  in de Havel, doen een beetje aan toerisme tussen  Bundeskanzleramt  en  Berliner Dom . 
We zijn drie avonden weg voor een cultureel programma. En dat alles vanuit de oude,  vertrouwde woning in Prenzlauerberg. U-Bahn en tram op loopafstand: wat wil je nog meer?

Voorjaar 2013  
De website 'berlijnboudewijn' wordt regelmatig bekeken. Het voorjaar is ook een mooie tijd om een trip naar Berlijn te maken en velen zoeken informatie. 
Een snelle tip: als je na een paar dagen hoogtepunten ( Brandenburger Tor, Unter den Linden, Fernsehturm , museums, galeries, terrasjes) echt wat anders wil: gebruik je BVG kaart om met het openbaar vervoer naar de randen van de stad te gaan of stap uit op een onbekend station. En blijf je verbazen over deze stad, die altijd in beweging is. 

Winter 2012 - 2013  
Berlijn heeft een grillige, soms grimmige winter achter de rug. Al het verkeer en het openbaar vervoer is er aan gewend en op ingesteld. Fietsen doe je in de regel veel minder, want als het koud en nat is, wil je niet tussen het autoverkeer rijden. Trams, U-Bahn en bussen functioneren prima. Over de S-Bahn moet je de Berlijner maar geen vragen stellen. Herhaaldelijk vielen ritten uit (te weinig treinbestuurders) of waren er problemen met het spoor of het materieel.
Eind maart zijn ook de Berlijners klaar met de onverwacht gure winter: 'ick hab'die Schnauze voll davon!'' zei een luisteraar van Radio Berlin 88.8 oftewel: 'Het komt me m'n neus uit! 

September 2012
Altweibersommer: zo noemen de Berlijners  de onverwacht warme dagen in september en oktober - dagen dat je nog op een terras kunt zitten, een aangename boottocht kunt maken, buiten kunt eten, zij het met de terrasverwarming aan. Dat je een luie zondag in een van de vele parken kunt doorbrengen. 
En mocht het weer omslaan, dan lokken nog steeds de vele galerieën en musea met nieuwe tentoonstellingen en nieuwe collecties. 

Juli 2012
In de zomervakantie was er weer tijd om het een en ander toe te voegen. Wie zin heeft om af te reizen naar Berlijn: met het openbaar vervoer en je fiets kun je op plekken komen, waar de gemiddelde toerist niet snel naar toe gaat.

Maart, april en mei 2012
De 'sabbatical' in Berlijn heeft veel opgeleverd: teksten, foto's, filmpjes, folders, reportages, websites en bijzondere ontmoetingen. Genoeg materiaal om deze website regelmatig te blijven vullen. 

Januari 2012
Een sabbatical opnemen: tijd en activiteiten om afstand te nemen, iets heel anders te doen, je op te laden, je verder te ontwikkelen. In februari 2012 kon ik plannen gaan maken. Gedurende het opfrisverlof🤩 in Berlijn bezocht ik workshops, lezingen, presentaties, scholen, musea en tentoonstellingen. Mijn Duits kon ik nog meer verbeteren door een talencursus en in het Goethe Institut kon ik studeren en schrijven.
Berlijn, dat was mijn werkplek, mijn onderzoeksoord, mijn standplaats!

bewerkt mei 2021

1 december bij de Brandenburgertor. Een paar uur eerder is de Kerstboom onthuld met muziek en een juichend publiek. 22:30 een rustig fotomoment: ik ben weer in Berlijn!

Rondkijken. Onderduiken. Ondergedompeld worden. Open en nieuwsgierig. In Berlijn en dat zo'n vijf weken lang. Duits horen, spreken, lezen, schrijven, leren, dromen?
In plaats van werken voor de kinderen van groep 5 op www.deparkenschool.nl in Apeldoorn ging meester Boudewijn aan het werk in Berlijn. En aan de studie, want het Goethe Institut was op loopafstand van zijn tijdelijke adres in Berlin Mitte.
In de U-Bahn vanaf het Senefelderplatz, praktisch voor de deur, kon ik mijn fiets meenemen naar alle stadsdelen die ik wilde bezoeken. Het chique, verouderende Charlottenburg, de Plattenbauflats in Marzahn, de lome landelijkheid van Friedrichshagen, de weerbarstige Wedding of Friedrichshain en Neukölln waar het barstte van nieuwe initiatieven en dynamiek.
Prenzlauerberg, de wijk die deels door yuppen en rijke buitenlanders is geannexeerd lag om de hoek. Wat voor scholen waren daar? Een Grundschule, een Realschule een Kindertagesstätte?
Of ging ik de S-Bahn nemen naar het verre Potsdam om de paleizen van Sans Souci nog eens te bezoeken?
Genoeg om te onderzoeken: ik wilde het weten.
Al die luisteruren aan de radio, de talkshows op de Duitse TV, de websites van Duitse kranten, het rondwandelen met Google Earth bij de Brandenburger Tor of in het Viktoriapark: het was leuk hoor en heel erg interessant, maar nu toch even..... in het echt graag!

Met dit groepje van een kinderdag-verblijf gingen we een ochtend op stap. '...und guck mal Kinder, da oben..' Op het Alexanderplatz wijst Kita leidster Barbara uit Lichtenberg haar kinderen op de Fernsehturm. Ze is nog steeds trots op dit 'landmark' van de hoofdstad, waar ze als kind ook regelmatig kwam. Snappen die kleintjes dat? Gudrun, Sergej, Lars en de anderen? Barbara vertelt maar door...

September 2020
Is deze website via de e-mail binnengekomen? Of al zoekend op 'Berlijn' gevonden? Google 'berlijnboudewijn' en je vindt de site. De bedoeling is om er regelmatig verslagen, links en foto's op te zetten van het verblijf in Berlijn.
Vanaf oktober 2012 waren alle hoofdstukken te lezen van "Hermans dochter", de roman die Boudewijn Visser heeft geschreven. Een groot deel daarvan speelt zich af in Berlijn. Het is nog niet als boek uitgegeven en stond integraal op de website tot de zomer van 2013. Wie het alsnog hebben wil kan het krijgen via boudewijn-visser@live.nl. Reacties zijn welkom. Ook van de tweede roman 'Nathalies moeder'  is nu een fragment te lezen. Het gaat over mei 1968, de studentenrevolte in Parijs.

Vanwege de opmaak is 123website.nl/berlijnboudewijn makkelijk te lezen op een tablet!  Net zo makkelijk!

Sommige links  ( bijv. www.123website.nl/berlijnboudewijn )in de tekst zijn actief: lezers kunnen hem aanklikken en de onderliggende site bekijken. Daarna kunnen ze weer terug en komen dan in de openingspagina van berlijnboudewijn.
Mochten lezers er genoeg van krijgen en geen emailbericht van berlijnboudewijn  meer willen ontvangen: afmelden kan ook.

Bronnen: Zeer regelmatig wordt beluisterd:

Radio Berlin 88.9, RBB Inforadio, Kulturradio, Deutschlandradio Kultur (on demand uitzendingen). Op hun sites zijn ook dagelijks nieuwsberichten te vinden over Berlijn en Brandenburg.

Ook informatieve TV uitzendingen (on demand) van deze publieke omroepen worden af en toe  bekeken.

Andere bronnen: die junge Welt, Neues Deutschland, Tageszeitung, Berliner Zeitung, Berliner Morgenpost, die Zeit en talloze websites van Berlijnse theaters, musea en galerieën.

 laatste bewerking september 2020

Februari 2017. De gevel aan de Saarbrückerstrasse is totaal gerestaureerd. Geen rode baksteen meer, die onder afbrokkelende pleister te zien is. Geen toeristen meer, die foto's maken van 'marode Altbau'. Geen woedende graffitti meer. Maar van binnen is alles nog onveranderd.

3 maart 2012
Sinds de Sommerkurs van 2010 aan het Goethe Institut had ik een paar contacten, die mij wellicht aan een woonadres konden helpen. Het meest ideale was geweest om nogmaals de kleine drie-hoog-achter woning in Wedding te betrekken. Die kans deed zich voor omdat de bewoonster wederom van plan was voor langere tijd haar dochter in Australië te bezoeken. 2 april ging ze vertrekken, het ticket was al geboekt, voor twee, drie maanden zou ik de woning voor mijzelf en anderen kunnen gebruiken. Maar vanwege moeilijkheden op haar werk ging dit niet door.  Andere opties lukten niet, totdat het bureau dat voor het GI bemiddelt deze prachtige plek aanbood.

Ik kom te wonen op een bel  étage. Wat mag dat dan wel heten?

Matthias Rau  heeft ons tijdens een stadswandeling www.matthiasrau-berlin.de  verteld hoe deze wijk na 1871 uit de grond werd gestampt voor de snel groeiende bevolking van Duitslands nieuwe hoofdstad Berlijn. Alle straten kregen namen van steden uit alle hoeken van het Duitse Rijk. Kolmarerstraße bijvoorbeeld verwijst naar Colmar, ligt nu in de Franse Elzas.  De huizenblokken werden in carrévorm neergezet. De conciërge woonde beneden naast de poort, een grote onderdoorgang naar de binnenplaats. Hogere ambtenaren woonden één hoog voor, lagere ambtenaren een paar trappen hoger en als je wat minder huur kon betalen had je een of twee ramen die uitkeken op de binnenplaats. Vijf hoog achter was de goedkoopste plek om te huren. De kunstenaar, die er nu woont heeft een soort'loft'  voor zichzelf gemaakt. Een enorm tuimelraam in het dak, dat goed licht geeft in zijn atelier en  'ik kan er heerlijk in de zon liggen', zegt hij. Rau prees de “Mietkaserne” omdat in een woonblok alle lagen van de bevolking een plek hadden, samen en niet in ‘apartheid’ leefden.  Ik kom te wonen op de bel étage: één hoog aan de voorkant.

Het is een oud huizenblok gebouwd om een binnenplaats, waar je in komt door een af te sluiten hoge poort. Daar kan ik mooi mijn fiets stallen. Mijn kamer van 30m² is licht, zonnig op het zuidwesten met vrij zicht op het veld aan de overkant, waaronder een grote supermarkt schuilgaat.  Twee grote, openslaande dubbele vensters, zo breed, dat  je er in zou kunnen zitten. Er zijn nog drie grote kamers, een woonkeuken, een badkamer, twee toiletten.Nog uit DDR tijden staat er een Kachelofen waar je bruinkoolbriketten in kunt branden. In de supermarkt aan de overkant zijn die nog steeds te koop.   

Wil je meer zien van deze wijk ga dan naar Google www.googleearth.com en www.panoramio.com   🤨 voor foto’s en kies dan Saarbrückerstraße.  

OPGEMERKT: BOMEN VOOR HET HUIS

Het is ook hier, zelfs midden in de stad de perfecte oplossing: bomen voor je huis als dat op het zuiden is gericht. In de winter komt het licht volop de kamer op de bel étage binnen. Elk zonnestraaltje geeft extra warmte. Nu in het voorjaar de knoppen gaan uitlopen gaat de boom langzamerhand meer schaduw geven en zal hij het harde licht van de warme zon in de zomer temperen.

Nu zit er steeds een duif in de boom voor mijn huis, hij trekt en rommelt wat: moet dat een nest gaan worden?

Barbara, mijn gastvrouw, vertelt dat ze dit groepje bomen illegaal heeft geplant, samen met andere kunstenaars uit hun woonblok. Ze staan ook niet netjes in een rij.  In de DDR tijd was de Saarbrücker een zijstraat van de   officiële regeringsroute. De route waarlangs alle SED-partijbonzen en hun gasten zich vanuit Pankow richting regeringscentrum (Staatsrat, Palast der Republik enz.) lieten rijden in hun dikke Volvo's moest er strak, smetteloos en welvarend uitzien, dus de gehele Schönhauserallee was een modelstraat in een modelstaat, waar zelfs de bomen in het gelid hoorden te staan.

Oktober 2013. Uitzicht door de bomen vanuit de woning aan de Saarbrückerstrasse.